źródło: http://pixabay.com
Wyczerpujące przeprowadzenie postępowania sądowego, w tym dokładne wyjaśnienie całej sprawy, trwa często znaczny okres czasu. Tym samym uzyskanie pozytywnego dla Nas rozstrzygnięcia może być czasami naszym „pyrrusowym zwycięstwem”, albowiem po tak znacznym okresie czasu sytuacja materialna naszego dłużnika może ulec znacznemu pogorszeniu – uniemożliwiając tym samym przeprowadzenie skutecznej egzekucji na jego majątku. Dlatego – w takich sytuacjach – wskazane jest uzyskanie tymczasowego sądowego zabezpieczenia należności np. poprzez zajęcie wynagrodzenia dłużnika, czy ustanowienie zakazu zbywania jego nieruchomości. Służy temu postępowanie zabezpieczające uregulowane w art. 730 – 757 kodeksu postępowania cywilnego (dalej k.p.c.).
Co przewiduje ta instytucja postępowania cywilnego?
Na podstawie tych przepisów można uzyskać zabezpieczenie swoich roszczeń w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny. Udzielenie takiego zabezpieczenia może nastąpić przed wszczęciem postępowania lub w jego toku. Natomiast po uzyskaniu przez Nas orzeczenia podlegającego wykonaniu, dopuszczalne jest udzielenie zabezpieczenia tylko wtedy, jeżeli ma ono na celu zabezpieczenie roszczenia o świadczenie, którego termin spełnienia jeszcze nie nastąpił. Zabezpieczenie udzielane jest na wniosek, a w niektórych przypadkach także z urzędu.
Aby móc uzyskać zabezpieczenie należy we wniosku uprawdopodobnić roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Ustawa ze względu na m. in. szybkość tego postępowania, rezygnuje w tym miejscu z dowodzenia istnienia roszczenia na rzecz jego uprawdopodobnienia. W praktyce spełnienie tej przesłanki będzie wymagało od nas przedstawienia umowy, czy faktury z której wynika roszczenie. Natomiast Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie. W praktyce należy przytoczyć okoliczności świadczące o tym, że samo uzyskanie pozytywnego orzeczenia w naszej sprawie, nie będzie wystarczające dla ochrony naszego roszczenia. W szczególności np. gdy nasz dłużnik sprzedaje swój majątek, ma liczne postępowania sądowe, czy stracił swoje źródło dochodu. Jego sytuacja finansowa, może wynikać także z naszej wspólnej korespondencji (listowej bądź e-mailowej), w której powołuje się on na swoje problemy finansowe.
W przedmiotowym postępowaniu możemy zabezpieczyć roszczenia zarówno majątkowe, jak i niemajątkowe. Natomiast wśród sposobów zabezpieczenia możemy wyróżnić zabezpieczenie tzw. konserwacyjne, utrzymujące istniejący stan rzeczy, jak również zabezpieczenie tzw. nowacyjne, polegające na stworzeniu nowej sytuacji, mającej charakter tymczasowy.
Jak wygląda procedura uzyskania zabezpieczenia oraz jakie są koszty?
Co do zasady do udzielenia zabezpieczenia właściwy jest sąd, do którego właściwości należy rozpoznanie sprawy w pierwszej instancji. Wniosek o udzielenie zabezpieczenia powinien odpowiadać wymaganiom przepisanym dla pisma procesowego, a nadto zawierać:
1)wskazanie sposobu zabezpieczenia, a w sprawach o roszczenie pieniężne także wskazanie sumy zabezpieczenia;
2)uprawdopodobnienie okoliczności uzasadniających wniosek.
W sytuacji złożenia wniosku o udzielenie zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania, należy także zwięźle przedstawić przedmiot sprawy. Suma zabezpieczenia nie może być wyższa od dochodzonego roszczenia liczonego wraz z odsetkami do dnia wydania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia oraz z kosztami wykonania zabezpieczenia. Suma ta może obejmować także przewidywane koszty postępowania.
Co do zasady wniosek o udzielenie zabezpieczenia Sąd powinien rozpoznać bezzwłocznie, nie później niż w terminie tygodnia, od dnia wpływu do Sądu. Rozstrzygnięcie w przedmiocie zabezpieczenia następuje postanowieniem. Natomiast w cel wykonania postanowienia o zabezpieczeniu, stosuje się odpowiednio przepisy postępowania egzekucyjnego.
Należy pamiętać, że udzielone zabezpieczenie nie może zmierzać do zaspokojenia roszczenia. Wynika to z jego funkcji, którą nie jest zaspokojenie roszczenia, a zapewnienie wykonalności jego egzekucji. Zasad ta doznaje jednak wyjątków np. w sprawach o alimenty.
Wniosek o udzielenie zabezpieczenia roszczenia majątkowego podlega opłacie 100 zł, natomiast niemajątkowego 40 zł. Opłaty nie są pobieranie, jeżeli wniosek został złożony w piśmie wszczynającym postępowanie (np. w pozwie).
Postępowanie zabezpieczające daje nam zatem niewątpliwie szybką, aczkolwiek tymczasowa ochronę prawną, z której warto skorzystać, w celu odpowiedniego zabezpieczenia skuteczności egzekucji swoich roszczeń.
Radca prawny, prawnik biznesu, właściciel Kancelarii Radcy Prawnego Honoratus-Lex
